- «Հարևանների հետ զրո խնդիր» քաղաքականության առանցքային սյուներից էին Հայաստանի հետ ստորագրված արձանագրությունները: Դրանք մահացե՞լ են:
- Ոչ, Հայաստանի Սահմանադրական դատարանը կանաչ լույս է վառեց արձանագրությունների վավերացման ճանապարհին: Դավութօղլու-Նալբանդյան հանդիպումները շարունակվում են: Մենք էլ ամեն օր աշխատում ենք թուրքերի հետ: Ջանում ենք, որ Ղարաբաղում առաջընթաց ապահովվի: Ըստ էության, այդ երկուսը միմյանցից անջատ գործընթացներ են: Բայց Թուրքիան մտածում է հետևյալ կերպ. Կովկասյան տարածաշրջանում առկա բազմաթիվ հակամարտությունները պետք է լուծվեն: Միգուցե տարբեր արագությամբ առաջխաղացումներ լինեն, բայց բոլորն էլ կարևոր են: Դրանք զուգահեռ գործընթացներ են: Անցյալ Շաբաթ Մինսկի խմբի ԱՄՆ դեսպանը Անկարայում էր: Ոչինչ էլ չի մահացել:
- Բայց Դավութօղլուն ՀՀ ՍԴ-ի որոշումն արձանագրությունների տառին և ոգուն հակասող է համարել ու արձանագրությունների ոգին պահպանելու համար երաշխիք է պահաջում:
- Այդ որոշման մեջ որոշ ձևակերպումներ թուրքերին անհանգստացրել են, բայց մենք այդ որոշումը դիտում ենք որպես դրական քայլ: Ստորագրված արձանագրությունները խորհրդարանում վավերացնելու հնարավորություն տվեց: Ոչ մի սահմանափակում էլ չեմ տեսնում: Այլ երկրներում ասում են` այսինչ հոդվածները հակասահմանադրական են: Մինչդեռ Հայաստանի Սահմանադրական դատարանի որոշման մեջ նման բան չի ասվում: Մենք հավատում ենք, որ երկու կողմերն էլ արձանագրություններով ստանձնած պարտավորութունների կատարմանը լրջորեն կմոտենան:
- Բայց Սահմանադրության մեջ ասվում է, որ Ցեղասպանության հարցը քննարկման ենթակա չէ: ՍԴ-ն էլ սահմանադրության 11-րդ հոդվածին է հղում տալիս: Չեն ճանաչում այն պայմանագիրը, որով որոշվել են սահմանները:
- 11 հոդվածում սահմանի մասին խոսք չկա: ՍԴ-ի որոշման մեջ ասվում է, որ «Հայաստանի իշխանությունները չեն կարող արձանագրութունները մեկնաբանել Անկախության հռչակագրում նշված «Օսմանյան Թուրքիայում և Արևմտյան Հայաստանում իրագործված ցեղասպանությանը» հակասող կերպով: Իրավաբաններին հանձնարարել էինք ուսումնասիրել: Պարզվել է` արձանագրություններում կա հստակ պարտավորություն փաստացի սահմանները, Կարսի պայմանագիրը փոխադարձ ճանաչելու մասին: Իսկ իրականում ինչ լինելը դեռ չհստակեցված, Արևմտյան Հայաստանում իրականացված ցեղասպանություն որակվող իրադարձությունների վերաբերյալ ոչ մի թաքուն առաջարկ չկա: Մենք չենք տեսնում սահմանների ճանաչումը վտանգի մատնող որևէ օրեսնդրական արգելք: Արձանագրություններում ցեղասպանության հարցն առհասարակ չի հիշատակվում: Միայն 1915թ. իրադարձությունները ուսումնասիրելու համար պատմական հանձնաժողով հիմնելու մասին է խոսվում: Այսինքն կողմերի դիրքորոշումների վրա ոչ մի սահմանափակում չի բերվում: Եթե փոփոխությունը հարկադիր լիներ, թուրքերն արձանագրոթւունները չէին կարողանա ստորագրել:
- Եթե սահմանը բացվի ու հայերն ասեն «Ցեղասպանության հարցը չենք քննարկելու», ապա ի՞նչ կլինի այդ դեպքում:
- Արձանագրություններում ամեն ինչ շաղկապված քայլեր են: Հանձնաժողովի հիմնումը ներառող քայլեր են արվում: Դրանք բոլորն էլ փոխկապակցված են: Դավութօղլուն արձանագրությունների ոգին է շեշտել: Հասկանում եմ: Երբ Հայաստանի դիրքորոշումը և արձանագրությունների վավերացումն օրակարգ գան ներքաղաքական հարցեր են առաջանալու: Ամերիակայի սենատում էլ այդպիսի հարցերի ականատես ենք: Բացի այդ էլ հայկական կառավարությունը հստակ հայտարարել է, որ սատարում է արձանագրությունները:
- Թուրքիայի գրավոր երաշխիք կտրվի՞:
- Մենք աշխատում ենք երկու կողմի կամքն էլ ամբողջապես հասկանալ: Ցանկանում ենք տեսնել` ինչ դուրս կգա արձանագրությունների ոգուց:
- Ասել է թե միջնորդությո՞ւն: Շուտով ելակետը կգտնվի՞:
- Ոչ, միջնորդություն չէ: Մենք միայն շփվում են բոլոր կողմերի հետ: Ամենքն էլ ճիգ են գործադրոմ:
Աղբյուր` Պանորամա ամ
