Ամբողջ աշխարհում շատ կարևորվում է տնտեսվարող սուբյեկտների հակամրցակցային համաձայնությունների բացահայտումը, որի համար կիրառվում է 2 գործիք` կարգավորող մարմնի վերահսկողական ուժեղ լիազորություններ, որպեսզի մրցակցությունը պաշտպանող մարմինները կարողանան տեղերում ստուգումներ իրականացնել, մտնել տնտեսվարողների ցանկացած տարածքներ, կատարել ձայնագրություններ ու տեսագրություններ (ներկայումս ՀՀ օրենսդրության մեջ այդ գործիքները բացակայում են), և երկրորդը` պատժամիջոցների մեղմման ծրագիրն է, երբ կարտելի (հանցավոր համաձայնության) մասնակցած ընկերություններից առաջինը` խոստովանելու դեպքում, պատժից ազատվում է, ինչը նույնպես ամբողջ աշխարհում տարածված է և լայնորեն կիրառվում է (սա ևս ՀՀ օրենսդրության մեջ դեռ բացակայում է):
ՏՄՊՊՀ նախագահ Արտակ Շաբոյանը պարզաբանեց, որ պատժամիջոցների մեղմացման մեխանիզմը տարիներ շարունակ չի կիրառվել մեր երկրում, քանի որ մտավախություն կա, որ այն կարող է շատ արդյունավետ չլինել` հաշվի առնելով մենթալիտետն ու մեր երկրի առանձնահատկությունները: Սակայն հակամրցակցային համաձայնություններ հայտնաբերելու համար աշխարհի շատ երկրներում այն բավականին արդյունավետ գործում է, և, միջազգային դիտորդների պնդմամբ, ամբողջությամբ ներառվել է ոլորտի օրենսդրական բարեփոխումերի փաթեթում:
Aysor-ի հարցին, թե հանցավոր համաձայնությանը մասնակցած և առաջինը խոստովանող ընկերության անունը արդյոք հրապարակվելու՞ է, թե` ոչ, Ա. Շաբոյանը պատասխանեց, որ հարցը երկար է քննարկվել. «Անանունի դեպքում ավելի շատ դեպքեր կբացահայտվեին, սակայն ապացուցողական բազան ուժեղացնելու համար որոշվել է բացահայտել անունը»:
Գերմանիայի տեխնիկական համագործակցության ընկերության (GTZ) Հայաստանում մրցակցային քաղաքականության աջակցման ծրագրի փորձագետ Էբերհարդ Ֆեեսը տեղեկացրեց, որ ԵՄ-ում և ԱՄՆ-ում այս խնդրին վերաբերմունքը տարբեր է. ԱՄՆ-ում խոստովանող ընկերության անունը չի հրապարակվում անգամ դատավարության ժամանակ ընկերության վկայություն տալուց հետո, այսինքն` գաղտնիությունը պահվում է: Պատճառն այն է, որ իշխանությունները վախենում են ներքին հաշվեհարդարից: Եվրոպական փորձագետները համաձայն չեն այդ մոտեցմանը և ԵՄ-ում խոստովանող ընկերության անունը գաղտնի չի պահվում, քանի որ, Է. Ֆեեսի խոսքով, «կրիմինալի մասին շատ չեն անհանգստանում»: Ֆեեսի տեսակետով, Հայաստանը պետք է հետևեր ԱՄՆ օրինակին:
Միջազգային փորձագետի համաձայն, կարտելի բացահայտումը մրցակցության քաղաքականության առանցքային հարցն է, քանի որ կարտելների արգելումը շատ ավելի ուղիղ գործողություն է, քան գերիշխող դիրքի չարաշահման հետևանքների գնահատումը, քանի որ կարտելները հստակորեն վատթարացնում են սոցիալական բարեկեցությունը, կարտելների միջոցով գների միջին աճը հսկայական է և գնահատվում է մոտավորապես 20 %, ինչպես նաև այն երկրներում, որտեղ ինքնուրույն ներկայացվող հաշվետվությունների համար գործում են ներողամտության ծրագրեր, համաձայնության փաստացի ապացուցումը համեմատաբար հեշտ է: ԵՄ-ում կարտելների բացահայտման դեպքերի ավելի քան 60 %-ը տեղի են ունենում մեղավորներից առաջինի խոստովանության շնորհիվ:
Հայաստանում Գերմանյաի դեսպան Հանս-Յոխեն Շմիդթի համոզմամբ, ՀՀ տնտեսությունում առկա «օլիգարխիկ կառուցվածքում շատ դժվար կլինի կոտրել կարտելային կառույցները»:
«Որպեսզի ինչ-որ կառույց ջարդեք, պետք է ունենաք քաղաքական հենարան, նաև ԱԺ անդամները պետք է կողմ լինեն դրան»,- հավելեց դեսպանը:
Հիշեցնենք, որ Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության վերաբերյալ օրենսդրական փաթեթն ուղարկվել է Ազգային Ժողով ու, ըստ ամենայնի, այն կընդունվի և ուժի մեջ կմտնի 2011 թ-ի սկզբում:
Գործող օրենքում առաջարկվող փոփոխությունները կատարվել են` հաշվի առնելով միջազգային և Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովի (ՏՄՊՊՀ) աշխատանքային փորձը: Մասնավորապես, փոփոխությունները կատարվել են մի քանի ուղղություններով` պատժամիջոցների խստացում, Հանձնաժողովի ստուգումների իրավասության ընդլայնում և վերահսկողական կարողությունների ուժեղացում, այնպիսի մեխանիզմների ընդունում, որոնք հնարավորություն կտան հզորացնել վարույթների, ուսումնասիրությունների շրջանակում ապացուցողական բազան և ուղղված կլինեն լրացուցիչ փաստերի, ապացույցների ձեռք բերմանը:
/Aysor.am/
|
