Այն, որ ադրբեջանցի պաշտոնյաները հակահայ քարոզչությունը դարձրել են իրենց արտաքին և ներքին քաղաքականության անկյունաքարերից մեկը, հայտնի է բոլորին: Ինչ–որ առումով տրամաբանական է նաև այն, որ արտաքին քաղաքականության ասպարեզում հակահայ քարոզչությունը "կենսական” նշանակություն ունի պաշտոնական Բաքվի համար: Ի վերջո, միջազգային հանրության առջև որևէ կերպ պետք է արդարանալ Արցախն Ադրբեջանի կազմում վերստին տեսնելու անիրակականալի նկրտումների համար:
Միևնույն ժամանակ, առաջին հայացքից տարակուսանք կարող է առաջացնել այն փաստը, որ ադրբեջանցի պաշտոնյաներն իրենց նեքին քաղաքականության մեջ կրկին մեծ տեղ են հատկացնում հակահայ քարոզչությանը: Սակայն այն, ինչ անտրամաբանական է թվում բանական մարդու համար, նույնիսկ շատ ավելի տրամաբանական է գործնականում ցանկացած ադրբեջանցի պաշտոնյայի համար` երկրի նախագահից սկսած մինչև հասարակ գրասենյակային աշխատողը:
Ինչու±: Որովհետև նույն այդ պաշտոնյաների գլխին դամոկլյան սրի նման կախված է սեփական ժողովրդի առջև հաշվետու լինելու դաժան հեռանկարը: Ահա նշված հեռանկարից խուսափելու նպատակով է, որ գործի է դրվում մի պարզ և ծեծված խորամանկություն` հակահայ քարոզչությունը: Սակայն միևնույն է, մի գեղեցիկ օր Ալիևների և հարակից այլ կլանները պետք է հաշվետու լինեն իրենց ժողովրդին, այն մասին, թե ինչու է նավթադոլարների հոսքի ավելացմանը զուգահեռ երկրում մոլեգնում աղքատությունը, ծաղկում կաշառակերությունն, իսկ բանակում տրիող անմարդկային պայմանների հետևանքով աճում է զոհերի ու վիրավորների թվաքանակը:
Հարկ է նշել, որ վերջին շրջանում ադրբեջանական քարոզչամեքենան, տեսնելով, որ հասարակության լայն խավերի շրջանում հակահայ քարոզչության արդեն իսկ հնացած հնարքները ցանկալի արդյունք չեն տալիս, ավելի հաճախակի է շրջանառում Արցախը զենքի ուժով "ազատագրելու” մասին լուրերը: Որպես իրենց "առաքելության” թվացյալ հաջողության գրավական, ադրբեջանական քարոզչամեքենան նորից դիմում է պարզագույն հնարքների` ընդգծելով, ռազմական ծաղսերի ավելացումը, նոր զինատեսակների ձեռքբերումը, ինչպես նաև երկրի զինուժի բարձր մարտական պատրաստականությունը:
Սակայն, ինչպես ասում են, փաստերն ավելի խոսուն են: Որպեսզի ընթերցողների շրջանում քիչ թե շատ պատկերացում կազմվի վերը նշված "բարձր մարտական պատրաստականության” վերաբերյալ, բավկան է մեջբերել միայն 2009 թվականի առաջին եռամսյակի կտրվածքով ադրբեջանական զինուժում տեղի ունեցած արտակարգ պատահարների արդյունքում զոհված և վիրավորված զինծառայողների թվաքանակը:
Մասնավորապես, ընթացիկ 2009 թվականի հունվարի 1-ից մարտի 10–ն ընկած ժամանակահատվածում ադրբեջանական բանակում սպանվել է 29, վիրավորվել` 21 զինծառայող: Ընդ որում, հունվար, փետրվար և մարտ ամիսներին համապատասխանաբար սպանվել են 8, 18 և 3 վիրավորվել` 10, 7 և 4 զինծառայողներ: Ի նակտի ունենալով ադրբեջանական բանակում տիրող բարքերը, կարելի է վստահաբար պնդել, որ մինչև ընթացիկ ամսվա վերջը սպանվածների և վիրավորների թվաքանակը հաստատապես կաճի:
Ուշագրավ է, որ ադրբեջանական ԶԼՄ –ները նշել են, որ իբր, 2009 թվականի առաջին եռամսյակում սեփական բանակի զոհերի թիվը կազմել է 12 զինծառայող: Անշուշտ, այս ամենն արվում է սեփական բանակում տիրող ոչ կանոնադրական հարաբերությունները, հովանավորչությունը, կաշառակերությունը, պետական գույքի հափշտակման և պաշտոնական դիրքերի չարաշահման դեպքերն, ինչպես նաև այլ կարգի հանցագործությունների իրական պատկերը թաքցնելու նպատակով:
Ուշադրության է արժանի նաև վերջին շրջանում ադրբեջանական հակահայ քարոզչությունում նկատվող ևս մեկ միտում: Վերջին ժամանակներս, տեսնելով, որ անհանր է հասարակությունից թաքցնել սպանված և վիրավոր զինծառայողների իրական թվաքանակը, ադրբեջանցի պաշտոնաները տուժածների ծնողներին պարզապես հայտնում են, որ իրենց որդին զոհվել կամ վիրավորվել է հայկական կողմից արձակված կրակի հետևանքով: Խոսք չկա, արտաքուստ բավականին "հաջողված” հնարք է` մեղավորը հայերն են, և վերջ: Սակայն հնարքը միայն արտաքուստ է հաջող: Իրականում, իրենց հանցագործությունները քողարկելու ճանապարհին, ադրբեջանցի պաշտոնյաները ակամայից վախ են սերմանում սեփական ժողովրդի մեջ: Քանզի այս դեպքում հարց է ծագում. "Եթե խաղաղ պայմաններում հայկական զինուժն ի վիճակի է միջին հաշվով ամսական ավելի քան 10 ադրբեջանցի զինծառայող սպանել, ապա ի±նչ տեղի կունենա պատերազմական գործողությունները սկսելու դեպքում”:
Վերը նշված փաստերը ստիպում են նաև որոշակի հոռետեսական վերլուծություն կատարել. Արցախյան հիմնախնդրի լուծման առկախված լինելը շահեկան է ադրբեջանական ռազմաքաղաքական էլիտային: Այլապես, հիմնախնդրի լուծումից հետո ու±մ վրա պետք է նրանք բարդեն երկրում մոլեգնող աղքատության, ծաղկող կաշառակերության, բանակում տիրող անմարդկային բարքերի և դրանց հետևանքով սպանված ու խեղված զինվորների մեղքերը:
Կոնստանտին ԱԶԱՐՅԱՆ
|