Փաստորեն, Ալիևն արհամարհեց ԵՀԱԿ Մինսկի խմբի, որի ներկայացուցիչներից մեկն էլ Ռուսաստանն է, գործունեության հիմնական երեք սկզբունքներից մեկը: Հիշեցնենք, որ Մինսկի խումբն աշխատում է ուժի չգործադրման, տարածքային ամբողջականության և ժողովուրդների ինքնորոշման իրավունքի սկզբունքների հիման վրա: Հրաժարվել դրանցից որևէ մեկից, մեխանիկորեն, նշանակում է չընդունել մնացած երկուսը: Բացի այդ, Բաքվում և Գերանբոյում անցած շաբաթվա Ալիևի ունեցած ելույթները, որոնք համաշխարհային հանրության համար բացահայտ շանտաժ էին` արված ԼՂՀ դեմ պատերազմ սկսելու սպառնալիքի ձևով, ի չիք են դարձնում Մայնդորֆյան հռչակագրի դրույթները, որի իրագործման երաշխավորը Ռուսաստանն է:
Հայակական պետություններում Ալիևի սպառնալիքներին վաղուց արդեն սովոր են և արձագանքում են միայն ռազմապաշտպանական կառույցներն ամրապնդելով: Անդադար սպառնալիքների և բացեիբաց շանտաժային քաղաքականության առումով, սակայն, ծագում են մի շարք հարցեր. ա) Ի±նչպես կարձագանքեր Ռուսաստանը, եթե Մոլդովայի նախագահը հանկարծ հայտարարեր մոլդովական բանակի ուժերով Մերձդնեստրովիեն գրավելու ձգտումների և պատրաստականության մասին: բ) Կլռե՞ր արդյոք Կրեմլը, եթե վաղը, օրինակ, Իսրայելը հայտարարի Պաղեստինյան ինքնավարության դեմ պատրաստվող պատրեազմի մասին: Հարցերը կարելի է անվերջ շարունակել, սակայն պատասխանն ակնհայտ է: Անմիջական պատերազմական սպառնալիքների դեպքերում, ոչ Ռուսաստանը, ոչ էլ համաշխարհային այլ գերտերությունները չեն կարող իրենց թույլ տալ լռել: Հասկանալի է, որ խնդիրն Ադրբեջանի և նրա մարտական նախագահի վարքագիծը չէ (հատկապես այդ, հայկական պետություններն ի վիճակի են լուծել): Խնդիրն այն է, որ արձագանքների բացակայությունը Ռուսաստանի, ինչպես նաև Ամերիկայի և Ֆրանսիայի կողմից, արժեզրկում է ոչ միայն Մինսկի խմբի դերն ու նշանակությունը, այլև` գերտերության կոչման հավակնող պետությունների կարգավիճակը:
Մինչդեռ, Ռուսաստանը, ոչ միայն չարձագանքեց Ալիևի ռազմաշունչ հռետորությանը, այլև փորձեց բարեհաճություն դրսևորել Ադրբեջանի նախագահի նկատմամբ: Թե չէ ինչպե±ս կարելի է հասկանալ այն փաստը, որ Ուլյանովսկ քաղաքի օդանավակայանում Դմիտրի Մեդվեդևն անձամբ դիմավորեց Ալիևին: Եվ դա այն դեպքում, երբ այս տարվա հունիսին Ռուսաստանի նախագահին Բաքվում դիմավորել էր ընդամենը Ադրբեջանի վարչապետի տեղակալը: Արարողակարգը մի կողմ թողնենք: Վերջ ի վերջո, պետությունների ղեկավարներն իրենք գիտե´ն, թե ու՞մ, ե՞րբ և ինչպե՞ս դիմավորեն: Մեզ այլ բան է հետաքրքրում. Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության հարցով ի±նչ խորհրդակցեց Իլհամ Ալիևը Դմիտրի Մեդվեդևի հետ: Լեռնային Ղարաբաղի վրա Ադրբեջանի զինված ուժերի հարձակման ժամկետների և ուղղության մասին հարցե՞րը:
Հասկանում եմ, որ հարցն անքաղաքավարի է, սակայն, դրա համար հիմքեր կան: Ինչքան հայտնի է, նախագահներ Դմիտրի Մեդվեդևը և Իլհամ Ալիևը քննարկել են Մոսկվայի և Բաքվի միջև ռազմատեխնիկական համագործակցության հարցերը, ինչպես նաև Ադրբեջանին ռուսական սպառազինության վաճառքի պայմանները: Այս պատճառով են ծագում են "անհամար” հարցերը: Օրինակ, Ռուսաստանի կողմից զենքի վաճառքն այն պետությանը, որն իրեն համարում է ՀԱՊԿ անդամի հետ պատերազմական վիճակում գտնվող, ինչքանո±վ է համապատասխանում ՀԱՊԿ նպատակներին ու խնդիրներին: Այս ամենը հիշեցնում է 1992 թվականի ամառը, երբ Ադրբեջանը և նրա նախագահ Էլչիբեյը փորձում էին խղճահարեցնել` հին հայկական տարածքների Շահումյանի և Մարտակերտի շրջանների հաշվին: Չխոսենք տխուր բաներից: Ինչպես ասվում է` ով հինը հիշի, թող նրա աչքը քոռանա: Ուղղակի պետք չէ նաև մոռանալ այս իմաստուն ռուսական ասացվածքի շարունակությունը. իսկ ով այն մոռանա` թող զույգ աչքը քոռանա:
Ուլյանովսկը, որտեղ հանդիպեցին Մեդվեդևն ու Ալիևը, խորհրդանշական քաղաք է: Եվ իսկապես, ուրիշ որտե±ղ կարելի էր հավատարիմ լեինյանի պատվին հերթական Հեյդար-զբոսայգի բացել, եթե ոչ Ուլյանովում: Այդ խորհրդանշականությունը չէր կարող դուրս մնալ զրուցակիցների ուշադրությունից. «...Սա շատ արժեքավոր է, շատ հուզիչ, սա հենց մեր ժողովրդների և մեր երկրների միչև հաստատսված հարաբերությունների ոգուն համապատասխան է» - նկատել է հուզված Իլհամ Ալիևը, ում ձայնի մեջ հանկարծ հայտնվել էին հուզական ելևէջներ: Այնքա~ն պարզորոշ, որ զրուցակիցը կարող էր և հավատալ Ռուսաստանի նկատմամբ Ադրբեջանի հարբերությունների անարատությանը, եթե ծանոթ չլիներ Ադրբեջանական Հանրապետության անկախության մասին սահմանադրական ակտին, որտեղ Ռուսաստանը հիշատակվում է որպես ագրեսոր, զավթիչ և ադրբեջանական ժողովրդին շահագործող,կամ էլ հենց իր` Իլհամ Ալիևի վերջին ելույթներին, որտեղ նա Ռուսաստանին անվանեց ագրեսորի հանցակից, եթե չիմանար, այն բարոյական և նյութական օգնությունների մասին, որն Ադրբեջանը ցուցաբերում է հարավային Ռուսաստանի ահաբեկիչներին, և, վերջապես, եթե աչքերը փակեր ԳՈՒԱՄ ռազմաքաղաքական, հակառուսական կազմակերպության մեջ Ադրբեջանի ունեցած դերակատարությանը:
Լևոն ՄԵԼԻՔ-ՇԱՀՆԱԶԱՐՅԱՆ
Իլհամ Ալիևի այցը Ռուսաստան կայացավ Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների մյունխենյան հանդիպումից անմիջապես հետո, ինչն, ինքնին, հարցեր է առաջացնում: Ավելի կարևոր է, սակայն, այն հանգամանքը, որ Ալիևը Ռուսաստան մեկնեց այն ժամանակ, երբ աշխարհում դեռ քննարկվում էին, ինչպես Ադրբեջանի նախագահի, այնպես էլ այդ հանրապետության իշխանական կառույցների մյուս ներկայացուցիչների կողմից արված ռազմաշունչ հայտարարությունների շարժառիթներն ու հնարավոր հետևանքները: 
