«Աշխարհի ողջ պատմությունը վկայում է, որ հավերժական պետություններ չկան: Սահմանները փոխվում են, և դա նորմալ գործընթաց է: Չկա ոչ մի պետություն, որը գոյատևի մարդկության ողջ պատմության ընթացքում: Դա վերաբերում է նաև Հարավային Կովկասին»,- այսօր Երևանում ընթացող «Անվտանգության և տեղեկատվական համագործակցության խնդիրները Հարավային Կովկասում» խորագրով գիտաժողովի ընթացքում նման տեսակետ արտահայտեց ԱՄՆ Անվտանգության ինստիտուտի ռուսական և ասիական ծրագրերի տնօրեն Նիկոլայ Զլոբինը:
Նրա կարծիքով, Խորհրդային միության օրոք պետությունների սահմանները «բավականին սուբյեկտիվորեն նկարվել են` ԽՍՀՄ-ին հետաքրքրող գործոններից ելնելով, այլ ոչ թե նրանց, ում սահմանները նկարվում էին»: Սա վերաբերում է նաև Ղարաբաղին: Ըստ նրա` այդ սահմանները չէին համընկնում ո՛չ տնտեսական, ո՛չ կրոնական, ո՛չ պատմական կենտրոնների հետ և այդ իսկ պատճառով դրանք ենթակա են փոփոխության:
«Դա նորմալ գործընթաց է և վախենալ պետք չէ: Ցանկալի է այդ գործընթացը կառավարել, կանխագուշակել, որպեսզի այն անակնկալներ չմատուցի»,- նշեց Ն. Զլոբինը:
Նրա խոսքերով, գերտերություններն ապակազմավորվում են երկար, ցավոտ և արյունալի: Շարունակվում է նաև ԽՍՀՄ-ի կազմալուծումը, ինչը կարող է տասնամյակներ տևել. «Եվ թե ինչ կլինի ետխորհրդային տարածքում, ես կանխագուշակել չեմ կարող, քանի որ հետխորհրդային տարածքը` այդ թվում Հարավային Կովկասը, դեպրեսիոն տարածաշրջան է»:
Ն. Զլոբինը շեշտեց, որ ԽՍՀՄ-ը պարտվել է գլոբալ մրցակցությունում: Այժմ բոլորը փորձում են պարտվող պետությունից վերածվել հաղթող պետության:
«Ինչ-որ մեկը դա կկարողանա, ինչ-որ մեկը` ոչ: Որոշները չեն դիմանա և պարզապես կանհետանան: Ոչինչ հավերժ չէ, իսկ քաղաքական սահմանները փոխվում են շատ ավելի արագ, քան էթնիկ, մշակութային, կրոնական և այլն: Գլոբալացմանը կուլ կգնան առաջին հերթին թույլ պետությունները: Այն հարցերին, թե ինքնավարության կորուստը, սահմանների փոփոխությունը ինչպե՞ս կարելի է կաղապարի մեջ դնել և կառավարել, պատասխան չկա: Բայց դա կլինեն ո՛չ ազգային կառավարությունները, ո՛չ բանակները, և միջուկային ռումբերն էլ այստեղ չեն օգնի»,- ասաց Ն. Զլոբինը` հավելելով, որ առկա քաոսային իրավիճակը միջազգային անվտանգության սպառնալիք է:
/Aysor.am/
|
